Buiten 's-Hertogenbosch restaureerde ik 25 monumenten in 16 gemeenten, verspreid over het hele land. Tien ontworpen plannen kwamen niet tot uitvoering. Verder kwamen er in 25 gemeenten buiten Den Bosch ook nog ruim 30 nieuwbouwplannen tot uitvoering die hebben bijgedragen aan de kwaliteit van de monumentale omgeving.

Hier volgt een kleine keuze van mijn nieuwbouwprojecten buiten en binnen Den Bosch.

Winkel met daar boven een riante woning met aan de achterzijde een groot woonbalkon. De Lange Zelke werd in de jaren zestig geheel gesloopt en gemoderniseerd herbouwd. Om enige herinnering aan de oude historische sfeer te bewaren, ontwierp ik voor mijn aandeel in de gevelwand een ‘gesloten’ voorgevel met ‘empire’ vensters.

Hier bouwde ik een moderne winkel met riante bovenwoning in een redelijk bewaard gebleven historische straatwand. Aan de achterzijde van het woonhuis een dakterras met boeiend uitzicht op de Zaan. Het was voor mij een uitdaging hier iets bijzonders van te maken dat zich voegde in de historische omgeving.

Winkel met streekmagazijn en twee riante bovenwoningen met een overdekt terras. Om de sfeer van de 19e eeuwse omgeving niet meer dan nodig te verstoren, werden de gevels gebouwd in handvorm baksteen.

Bovendien kon ik in de directe omgeving enkele voormalige stadsboerderijen die nog niet gesloopt waren, restaureren en voorzien van een inwendig verbeterde inrichting.

De bijna volledige sloop van de in die streek gebruikelijk eenvoudige woningenring rond de kerk, werd door het gemeentebestuur betreurd. Besloten werd tot een zo goed mogelijke reconstructie van de verloren bebouwing. Na een inspirerend werkbezoek aan Woudrichem werd aan mij de opdracht daartoe verleend, die kwam te bestaan uit de bouw van 21 ‘woningwet’woningen.

Het succes van de huizen in Woudrichem en Nieuw Helvoet leidde tot het plan van B&W om het al eeuwenlang braakliggende terrein van een niet meer bestaand scheepswerfje door mij te laten bebouwen. Om de kosten niet meer dan nodig te laten oplopen, moest het project minstens dertien woningwetwoningen omvatten op een daarvoor eigenlijk te klein terrein, dat in zijn vormgeving bovendien zou bijdragen aan de historische sfeer van Brielle.

Voor het bewoonbaar maken en vergroten van een voor het begin van de 20e eeuw typerend huisje, koos ik voor het herstel van het huis dat vooral werd gebruikt als studie- en vergaderruimte, met daarachter een geheel nieuw woongedeelte dat organisch met een eigen gezicht aansloot op de achterliggende tuin. Beide delen van het gebouw werden met elkaar verbonden via een tussenliggende entree met een royale vestibule.
 

De boswachterswoning in het Liesbosch was met een kleine uitbreiding al jaren in gebruik als café-restaurant. Op het nieuwe bouwprogramma stond voor mij een verbetering van deze uitbreiding met daarachter een stijlvolle vergroting.

Een jaar daarna volgde een nieuw woonhuis voor de eigenaar van de 'boswachterij', dat zich voegde in de historische en landelijke omgeving. Rechts van de voorgevel is nog juist de achterzijde van de nieuwe restaurantuitbreiding zichtbaar.

In 1947 vond ik voor mijzelf de oplossing in de clustervorm van drie gelijkwaardige intieme koepelruimtes die ik in alternatieven uitwerkte. De hier getoonde maquette geeft daar een beeld van.

Mijn vormgeving trok veel belangstelling en kreeg grote steun van de voor die tijd modern denkende vooraanstaande geestelijken. Maar mijn ontwerp bleek zijn tijd toch te ver vooruit, waardoor het ondanks de relatief lage bouwkosten nooit tot uitvoering heeft mogen komen. Paradoxaal genoeg bleek ik daardoor vooruit te lopen op de achteruitgang van het kerkbezoek, waardoor de hoeveelheid overbodige kerkgebouwen in onze tijd een probleem werd.

In het dorp Peize (Drente) stond een zwaar verloederde boerderij die al eeuwen naast de kerk werd gebruikt als dorps ontmoetingscentrum. De sloop van de bouwvallige boerderij zou binnen enkele dagen beginnen om plaats te maken voor een moderne supermarkt, toen ik samen met mijn opdrachtgever (die de boerderij wilde kopen) en een door mij gemaakt voorlopig restauratieplan kans zag de burgemeester er van te overtuigen dat de boerderij moest en kon worden behouden. Dit kon mogelijk worden gemaakt door de nodige subsidie te koppelen aan die van de in restauratie zijnde romaanse kerk. In feite werkte deze constructie als een wettelijk ‘beschermd dorpsgezicht’ avant la lettre. Een regeling die pas later zou worden opgenomen in de nieuwe monumentenwet. Op de foto’s zijn beide gebouwen nog in restauratie.

De pal zuid liggende woonkamergevel van dit huis is boven de borstwering bijna geheel van glas. Hij is voorzien van een houten luifel met onbeweegbare onderdelen. De maat van de luifel en de stand van de houten schoepen zijn zó berekend dat er op midzomer geen zon het glas kan bereiken en de constructie voor verkoeling zorgt. Met de winterzonnewende kan alle zonlicht ongehinderd naar binnen schijnen en het huis gratis opwarmen. De hoeveelheid zonnestraling loopt variabel mee met alle gradaties tussen zomer en winter. Daardoor is de luifel een prettige en goedkope voorloper van het tegenwoordige zonnepaneel.
 

Deze bungalow staat in de buurt van het vorige huis in het villawijkje achter het station. Zowel de voorbereiding als de vreemd verlopen goedkeuring van het plan verliep vergelijkbaar met de gang van zaken rond het hiervoor beschreven kerkgebouw, maar dan precies omgekeerd!
 

Op de lijst van stedebouwkundige suggesties mag de Parade natuurlijk niet ontbreken. Een toelichting op dit mijn al 25 jaar oude plan staat beschreven in elk van mijn boeken. In dit plan is een aan de omgeving aangepaste ‘markthal’ opgenomen met een open galerij er omheen en binnen vier grote zalen op begane grond en verdieping, waaraan in die omgeving voor het geven van algemene informatie behoefte bestaat.
 

* de Visstraat als historisch plein,
* verzachting van het nieuwe Minderbroedersplein,
* geen garage onder de Parade, maar herstel van het plein,
* reconstructie van het Hinthamereinde ter plaatse van de brug over het kanaal,
* sfeerherstel voor de Beurdsestraat en omgeving,
* terugdringen van het doorgaand verkeer in de Prins Bernhardstraat,
* verbeteren van het Tolbrugkwartier en het GZGterrein,
* herkenbaar maken van de historisch Hoge Nieuwstraat,
* de bouw van een parkeergarage in de bedding van de Zuid Willemsvaart,
* het vrijleggen en volledig herstel van het bastion Sint Antonie,
* een verkeersluwe inrichting maken van Zuidwal-Spinhuiswal-Parklaan als vooral wandelgebied,
* bouw concertzaal niet onder de Parade, maar op de vrijgekomen lokatie aan de Pettelaarseweg,
* het vrijkomende terrein aan de Parallelweg tot natuurgordel bestemmen en aansluiten op de Vughtse gement.

Daarnaast ontwierp ik als raadslid vrijblijvend ter informatie een alternatief stedebouwkundig plan zonder grote doorbraken met suggesties voor herstel en verbetering van de stadsmurengordel, behoud van de Binnnendieze en de uitbreiding van het beschermd stadsgezicht.

Tot nu toe kwam niet alleen de restauratie van de Binnendieze tot stand, maar ook het grootste deel van mijn plan voor de Markt met zijn stervormige bestrating en historische straatverlichting, dat later weer werd gesloopt met inbegrip van het door de gemeente zelf herbouwde puthuis. Wel werd het beschermd stadsgezicht fors uitgebreid.